رشد شخصی
برنامه‌ریزی افقی و عمودی
برنامه‌ریزی افقی و عمودی
همه افراد در روز ۲۴ ساعت زمان دارند، اما نحوه استفاده از این زمان برای افراد، متفاوت است. شاید به جرات بتوان گفت یکی از تفاوت های اصلی افراد موفق از دیگران، اهمیت به موضوع مدیریت زمان است. ولی کمتر کسی را می‌توان یافت که اهمیت این موضوع را کاملا دانسته و از تک تک دقایق و ثانیه های زمان‌شان به‌درستی بهره ببرند.
از کشف خواسته‌ها تا رسیدن به هدف
همه ما خواسته هایی داریم که بعد از کشف و اولویت بندی آنها، برایشان زمان مشخصی را تعریف می‌کنیم. خواسته ای که نوشته و اولویت‌بندی شده باشد، باید برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی کرد و چنین خواسته‌ای به هدف تبدیل می‌شود. هدف ، با برنامه‌ریزی درست و منسجم قابل دستیابی است. ولی افراد زیادی را می‌بینیم که یا برنامه‌ریزی ندارند یا بارها برنامه نوشته اند و سعی کرده اند طبق برنامه پیش روند اما نتوانستند به برنامه خود پایبند بمانند.
آیا شخص دیگری می‌تواند برای ما برنامه‌ریزی کند؟
عده‌ای برای برنامه‌ریزی ( البته برنامه ریزی غیر درسی) به افرادی مراجعه می کنند تا برایشان این کار را انجام دهند؛ اما این کار اشتباست، چون برنامه ریزی مختص شماست. شما باید اجرایش کنید و هیچ‌کس مثل خودتان به صفات، روحیات و عادات شما مطلع نیست. شما خودتان از ریتم طبیعی خود خبردارید و می‌دانید چه برنامه ای بنویسید که بیشتر آنرا دوست داشته باشید و قطعا زمانی که خودتان برای خودتان برنامه‌ای را بنویسید که دوستش دارید، بهتر می‌توانید به آن عمل کرده و پایبند بمانید.
رفتار مغز ما در برابر برنامه‌ریزی
مغز ما بدنیال کوچک‌ترین ناهماهنگی و ایرادی در برنامه است تا ما را از انجام آن بازدارد. چون کار اصلی مغز ما حفظ بقای ماست. بنابراین باید طوری برنامه‌ریزی کنیم که مغزمان هم آن را دوست بدارد و از انجام و اجرای آن سر باز نزند.
اصلا چرا برنامه‌ریزی؟
برنامه‌ریزی کردن باعث می‌شود زمانمان را به بهترین شکل مدیریت کنیم و کارهای خود را به نتیجه برسانیم. وقتی برنامه مشخصی داریم، می‌دانیم کی باید شروع کنیم و کی قرار است به پایان برسد. بازدهی و عملکرد ما در طول روز بالاتر می‌رود.
اصولا برنامه‌ریزی به معنای تخصیص زمان برای انجام هر کار هست. اینکه چه کاری را به بهترین شکل در زمانی مشخص انجام دهیم و آنرا به سرانجام برسانیم از مزیت‌های برنامه‌ریزی برای زمان هست.
دو نوع برنامه‌ریزی
برنامه‌ریزی به‌طور کلی به ۲ دسته تقسیم می‌شود. برنامه‌ریزی افقی و برنامه‌ریزی عمودی
متاسفانه اغلب افراد فقط با نوع اول یعنی برنامه‌ریزی افقی آشنایی دارند و تا اسم برنامه‌ریزی به میان می‌آید، افراد فکر می‌کنند باید چندین کار را در یک روز و در زمان مشخصش انجام داده و به پایان برساند.اما تجربه نشان داده افراد کمی به این نوع برنامه‌ریزی علاقه داشته و می‌توانند به آن پایبند بمانند. نوع دیگری هم از برنامه‌ریزی وجود دارد که افراد علاقه بیشتری به آن نشان داده و همین باعث می‌شود تا اجرای آن بیشتر شود. در ادامه به توضیح هر کدام از این مدل‌ها می‌پردازیم:
۱-برنامه ریزی افقی:
این مدل از برنامه‌ریزی، بیشتر مناسب افراد منظم و قاعده‌مند هست. در این مدل از برنامه‌ریزی هر روز را به قسمت‌های کوچک تقسیم می‌کنیم. مثلا یک روز را از صبح تا شب به ساعت‌ها مختلف تقسیم می‌کنیم و هر قسمت روز را به یک کار اختصاص می‌دهیم. ساعت ۶ بیدار شدن-۶ تا ۶:۳۰ ورزش – ۶:۳۰ تا ۷ مطالعه – ۷ تا ۷:۳۰ دوش و صبحانه – ۷٫۳۰ تا ۹ کار – ۹ تا ۹٫۳۰ استراحت و …..
برنامه افقی برای چه کسانی است؟
این مدل برنامه‌ریزی بسیار منظم و دقیق هست و برای افرادی که دارای شخصیت منعطف هستند، کار را سخت می‌کند ولی افراد منظم بسیار با این مدل کارآیی بالایی خوهند داشت. افراد منعطف از انجام امور به‌طور خیلی دقیق فراری هستند و کارآیی آنها پایین می‌آید. به همین دلیل این افراد باید از نوع دیگری از برنامه‌ریزی استفاده کنند.
۲-برنامه‌ریزی عمودی
این مدل از برنامه‌ریزی همانطوری که گفتیم برای افرادی که دارای شخصیت منعطف هستند و از نظم و قاعده‌مندی فراری هستند مناسب است. برای این افراد برنامه و مدیریت زمان کار بسیار دشواری است. به‌همین دلیل بهتر است که این افراد از برنامه‌ریزی عمودی استفاده کنند. برنامه‌ریزی عمودی به این‌صورت است که به‌جای تقسیم یک روز به قسمت‌های کوچک، هر روز را به یک یا ۲ کار اختصاص می‌دهیم. مثلا روز شنبه انجام کار “الف”، روز یکشنبه انجام کار “ب: و “ج” و ….
مزیت برنامه‌ریزی عمودی
در این روش، دست شخص برای انجام کار در طول روز باز است و در افراد منعطف این موضوع باعث بالارفتن کارآیی می‌شود.
کدام روش بهتر است؟
نکته مهمی که باید دقت شود این‌است که هیچ کدام از این روش‌ها نسبت به دیگری برتری ندارد. فقط باید شخصیت خود را بشناسیم و بدانیم کدام‌یک از این روش‌ها برای ما کاربرد بیشتری دارد تا بتوانیم بیشترین بهره را از زمانمان ببریم و کارآیی خود را به حداکثر برسانیم. اما اگر تا حالا برنامه‌ریزی نداشته‌ایم یا نتوانستیم به هیچ برنامه‌ای پایبند بمانیم، ما پیشنهاد می‌کنیم روش دوم، یعنی برنامه‌ریزی عمودی را امتحان کنید.